چرا زنان و مردان تجربه متفاوتی از درد دارند؟

تحقیقات نشان می‌دهند که تجربه درد در زنان و مردان متفاوت است. براساس پژوهشی که به‌تازگی در نشریه «مغز» (BRAIN)، از نشریات علمی دانشگاه آکسفورد، منتشر شده است، محققان دانشگاه علوم بهداشتی آریزونا برای نخستین‌بار به تفاوت‌های جنسیتی عملکرد گیرنده‌های درد و سلول‌های عصبی تولید درد پی برده‌آند. 

به گزارش زی‌سان به نقل از ساینس دیلی، این دستاورد بر رویکرد مبتنی بر پزشکی دقیق استوار است که برای انتخاب روش درمانی متناسب با درد جنسیت بیمار را در نظر می‌گیرد. دکتر فرانک پورکا، مدیر تحقیقات مرکز جامع درد و اعتیاد در دانشگاه آریزونا، می‌گوید: «به لحاظ نظری، این مقاله پیشرفت بزرگی در درک چگونگی تولید درد در زنان و مردان است.» او، با تاکید بر اینکه مطالعه نکته متناقضی نداشت، گفت که گیرنده‌های درد، یعنی بلوک‌های اصلی سازنده درد در مردان و زنان، متفاوت است و باعث می‌شود برای مردان و زنان روش‌های درمانی خاصی در نظر بگیریم.

پورکا و تیم تحقیقاتی‌اش بر تحریک‌پذیری سلول‌های گیرنده درد در نزدیکی نخاع در «گانگلیون» ریشه پشتی متمرکز شدند. گیرنده‌های درد، هنگامی که دراثر آسیب یا صدمه فعال می‌شوند، از طریق نخاع سیگنالی به مغز می‌فرستند که باعث می‌شود درد را درک و احساس کنیم. گیرنده ها‌ی درد، در پاسخ به درد، واکنشی سازگار نشان می‌دهند. برای مثال، لمس اجاق گاز داغ محرک دردی با شدت بالا و تماس یقه لباس با پوست آفتاب‌سو‌خته محرک درد پایین است. با وجود اینکه هر دو این احساس‌ها تولید می‌شوند، شدت و واکنش به آنها متفاوت است. دارو‌های ضد درد، مانند ایبوپروفن، با «عادی‌سازی آستانه برای فعال‌شدن گیرنده درد» عمل می‌کنند و درد ناشی از «محرک‌های با شدت کم» را مسدود می‌کنند.

پورکا و تیمش برای این تحقیق بر دو ماده هورمونی «پرولاکتین» و «اورکسین بی» متمرکز بودند. پرولاکتین هورمونی است که عامل شیردهی و رشد بافت پستان است، و هورمون اورکسین بی انتقال‌دهنده عصبی است و به بیدارماندن کمک می‌کند. این دو هورمون عملکرد‌های دیگری هم دارند که اکنون مشخص شده است. 

تیم تحقیقاتی از نمونه‌های بافت جانوری موش‌های نر و ماده و بافت انسانی در آزمایش‌ها استفاده کردند تا تاثیر هورمون‌های پرولاکتین و اورکسین بی بر «آستانه فعال‌سازی گیرنده درد» را مشخص کنند. طبق نتایج به‌دست‌آمده، مکانیسم ایجاد درد در موش‌های نر و ماده و در انسان‌ها متفاوت است. محققان دریافتند که پرولاکتین فقط سلول‌های زنان و اورکسین بی فقط سلول‌های مردان را تحریک و حساس می‌کند. این کشف نشان می‌دهد که گیرنده‌های درد مردانه و گیرنده‌های درد زنانه وجود دارند که پیش از این شناسایی نشده بودند. 

محققان سپس سیگنال‌دهی هورمون‌های پرولاکتین و اورکسین بی را مسدود کردند تا تاثیرشان را بر آستانه فعال‌شدن گیرنده‌های درد بررسی کنند. مسدود کردن سیگنال‌دهی هورمون پرولاکتین باعث کاهش فعال‌شدن گیرنده درد در زنان می‌شود، درحالی که در مردان بی‌اثر است، و مسدود کردن سیگنال‌دهی هورمون اورکسین بی بر مردان تاثیر دارد نه بر زنان. 

محققان با توجه به این نتایج امیدوارند بتوانند از رویکرد‌های متفاوتی در درمان زنان و مردان استفاده کنند.