موشکی که برای اولین بار در تاریخ شلیک شد؛ موشک بالستیک قاره‌پیما چیست؟

به گفته ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، روسیه از خاک اوکراین به‌عنوان میدان آزمایش تسلیحات خود استفاده می‌کند. زلنسکی پس از حمله صبح پنجشنبه به شهر دنیپرو در شرق اوکراین گفت: «تمامی مشخصات از جمله سرعت و ارتفاع، با ویژگی‌های یک موشک بالستیک قاره‌پیما مطابقت دارد.»

روسیه از اظهارنظر درباره این حمله خودداری کرده و چندین مقام غربی در مورد اینکه آیا موشک مورد استفاده واقعاً یک موشک بالستیک قاره‌پیما بوده است، ابراز تردید کرده‌اند.

اما اگر این ادعا تأیید شود، این نخستین بار در تاریخ خواهد بود که این سلاح - که معمولاً به آن آی‌سی‌بی‌ام گفته می‌شود - در یک درگیری نظامی در جهان استفاده شده است.

حال سؤال این است که موشک‌های بالستیک قاره‌پیما چه هستند و چرا استفاده از آنها تا این اندازه حائز اهمیت است؟

موشک بالستیک قاره‌پیما چیست؟

همانطور که از نام موشک بالستیک قاره‌پیما پیداست، این سلاح‌ها برای پرتاب کلاهک‌های جنگی در مسافت‌های بسیار طولانی طراحی شده‌اند.

هر موشک می‌تواند حامل چندین کلاهک جنگی باشد که هر یک به طور مستقل قابل هدایت هستند و می‌توانند اهداف مختلفی را هدف قرار دهند.

اتحاد جماهیر شوروی نخستین کشوری بود که در اوت ۱۹۵۷ یک موشک بالستیک قاره‌پیما را آزمایش کرد. اما امروزه علاوه بر روسیه، ایالات متحده و چین نیز دارای زرادخانه‌های بزرگ زمینی از این موشک‌ها هستند. کشور‌هایی مانند بریتانیا، فرانسه، هند، رژیم صهیونیستی و کره شمالی نیز تعداد کمتری از این موشک‌ها یا نسخه‌های قابل پرتاب از زیردریایی را در اختیار دارند.

موشک‌های بالستیک قاره‌پیما در مقایسه با سایر موشک‌های بالستیک که قادر به حمل محموله‌های مشابه هستند، از برد و سرعت بیشتری برخوردارند.

برد موشک‌های بالستیک قاره‌پیما چقدر است؟

طبق تعریف استاندارد، یک موشک بالستیک قاره‌پیما باید حداقل بردی معادل ۵۵۰۰ کیلومتر داشته باشد. البته برخی از این موشک‌ها قادرند مسافت‌های بسیار بیشتری را طی کنند.

گمان می‌رود موشکی که روسیه شلیک کرد، از منطقه آستراخان در جنوب این کشور پرتاب شده باشد.

موشک‌های بالستیک قاره‌پیمای روسیه می‌توانند بردی بیش از ۱۰ هزار کیلومتر داشته باشند. این بدان معناست که موشک‌های شلیک شده از این منطقه از لحاظ نظری می‌توانند تا ساحل شرقی ایالات متحده برسند.

سرعت موشک‌های بالستیک قاره‌پیما چقدر است؟

گمان می‌رود که روسیه در حمله به دنیپرو از موشک آر‌اس-۲۶ روبژ استفاده کرده است. این موشک‌ها سرعتی معادل ۲۴۵۰۰ کیلومتر بر ساعت دارند که تقریباً برابر با ۷ کیلومتر در هر ثانیه است.

به آنها موشک‌های بالستیک می‌گویند، زیرا با نیروی یک راکت به مسیری در ارتفاعات بالای جو فرستاده می‌شوند و سپس بدون نیروی محرکه به سمت هدف فرود می‌آیند.

این مسیر حرکت است که به آنها چنین سرعت بالایی می‌بخشد. همچنین این ویژگی باعث می‌شود رهگیری آنها در مقایسه با موشک‌های کروز که کندتر هستند و مسیر حرکت مسطح‌تری دارند، بسیار دشوارتر باشد.

آیا موشک‌های بالستیک قاره‌پیما، موشک‌های هسته‌ای هستند؟

موشک‌های بالستیک قاره‌پیما می‌توانند به کلاهک‌های هسته‌ای یا کلاهک‌های جنگی متعارف مجهز شوند.

البته هیچ نشانه‌ای دال بر اینکه موشک پرتاب شده روسیه حامل کلاهک هسته‌ای بوده است، وجود ندارد.

نیروی هوایی اوکراین اعلام کرد که این سلاح «بدون پیامد» اصابت کرده است. هرچند آنها هیچ اطلاعاتی درباره میزان خسارات یا تلفات احتمالی ارائه نکردند.

هزینه ساخت موشک‌های بالستیک قاره‌پیما چقدر است؟

مشخص نیست که روسیه چه مبلغی را صرف برنامه موشک‌های بالستیک قاره‌پیما خود می‌کند، اما اطلاعاتی در مورد هزینه‌های ایالات متحده در این زمینه در دسترس است.

پنتاگون در ماه ژوئیه برنامه جدید موشک بالستیک قاره‌پیما سنتینل را با بودجه‌ای معادل ۱۴۰ میلیارد دلار تصویب کرد.

گزارش‌ها حاکی از آن است که هزینه ساخت هر موشک بالستیک قاره‌پیمای سنتینل به ۱۶۲ میلیون دلار رسیده است.

این سلاح‌ها با هر معیاری و برای تمامی کشور‌ها بسیار گران‌قیمت محسوب می‌شوند.

اگر استفاده از این موشک تأیید شود، چرا روسیه در این مقطع زمانی اقدام به پرتاب آن کرده است؟

با گذشت بیش از ۱۰۰۰ روز از آغاز تهاجم گسترده روسیه، جنگ در اوکراین پیوسته در حال تشدید است.

اعزام نیرو‌های کره شمالی به منطقه کورسک روسیه، که اوکراینی‌ها در حمله‌ای دراوت ۲۰۲۴ بیش از ۱۰۰۰ کیلومتر مربع از آن را تصرف کرده بودند، نشان‌دهنده تشدید قابل توجه درگیری‌ها بود.

احتمالاً به همین دلیل، رئیس‌جمهور بایدن برای نخستین بار مجوز استفاده از سامانه موشکی اتکمز را برای حمله به اهداف داخل خاک روسیه صادر کرد. همچنین موشک‌های استورم شدو/اسکالپ بریتانیایی-فرانسوی نیز به اهدافی در داخل خاک روسیه شلیک شده‌اند.

روسیه پیش از این هشدار داده بود که در صورت استفاده اوکراین از موشک‌های دوربرد برای حمله به خاک این کشور، پاسخ «مناسبی» خواهد داد.

این تشدید تنش‌ها همزمان با آماده شدن دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب، برای بازگشت به کاخ سفید رخ می‌دهد.

ترامپ وعده داده است که جنگ در اوکراین را ظرف ۲۴ ساعت پایان خواهد داد، هرچند مشخص نیست چگونه قصد دارد این کار را انجام دهد. 

منبع: بی بی سی