چرا چین و چروک پوست ایجاد می‌شود؟

زی‌سان: چین و چروک‌ها نشانه‌ای از پیری هستند، اما این چین و چروک‌ها در همه افراد با سرعت یکسانی ایجاد نمی‌شوند. برخی از مردم اولین چین و چروک‌های خود را در اوایل دهه ۲۰ زندگی خود می‌بینند، در حالی که برخی دیگر ممکن است تا سنین پیری ظاهری صاف و جوان داشته باشند.

پس چرا دقیقاً چین و چروک ایجاد می‌شود؟

به گزارش زی‌سان، دکتر «دبرا جیلمن»، متخصص پوست مستقر در نیویورک و عضو آکادمی پوست آمریکا می‌گوید: هیچ پاسخ واحدی برای این سوال وجود ندارد، زیرا پوست انسان یک عضو پیچیده است و عوامل زیادی می‌توانند بر ظاهر آن تأثیر بگذارند.

پوست از قسمت‌های بافتی تشکیل شده که به سه لایه تقسیم می‌شود: اپیدرم در بالا، درم در وسط و هیپودرم در پایین. درم بسیار ضخیم‌تر از اپیدرم و هیپودرم است، زیرا حاوی اعصاب، رگ‌های خونی، غدد عرق، فولیکول‌های مو و پروتئین‌هایی است که از ساختار کلی پوست پشتیبانی می‌کنند. به طور خاص، این لایه بیشتر از پروتئین‌های فیبری کلاژن و الاستین تشکیل شده که در یک ماتریکس خاکستری معلق هستند. زمانی که این اجزای ساختاری درم شروع به استحاله می‌کنند، چین و چروک‌ها نیز شروع به ظاهر شدن می‌کنند، فرآیندی که به طور گسترده به عنوان پیری پوست شناخته می‌شود. جیلمن گفت، با این حال، اینکه دقیقا چه زمانی چین‌های مرتبط با افزایش سن شکل می‌گیرند به ترکیبی از عوامل از جمله ژنتیک و سبک زندگی فرد بستگی دارد.

دکتر «جینی منسبرگ»، پزشک مراقبت‌های اولیه مستقر در سیدنی می‌گوید به طور کلی، با افزایش سن، تعداد سلول‌های پوستی که کلاژن و الاستین تولید می‌کنند و به نام فیبروبلاست‌ها خوانده می‌شوند، شروع به کاهش می‌کند و فیبروبلاست‌های باقی مانده نیز بهره‌وری پایینی دارند. علاوه بر این، با افزایش سن، پروتئین‌های ساختاری موجود در پوست با سرعت بیشتری نسبت به گذشته توسط آنزیم‌ها تجزیه می‌شوند. افزایش سن همچنین باعث نازک شدن لایه بالایی اپیدرم پوست به نام لایه شاخی پوست می‌شود. منسبرگ گفت: این تغییر ساختاری حفظ رطوبت را برای پوست دشوارتر می‌کند و پوست خشک باعث می‌شود چین و چروک بیشتر نمایان شود.

یکی دیگر از جنبه‌های پیری که ممکن است باعث ایجاد چین و چروک شود، پیری سلولی است؛ سلول‌های آسیب‌دیده زامبی‌مانند زمانی وارد می‌شوند که در حالت عادی از بین نمی‌روند. به جای برداشتن یا ترمیم، تعداد بیشتری از این سلول‌های زامبی با افزایش سن در پوست جمع می‌شوند و مواد شیمیایی آزاد می‌کنند که می‌تواند باعث تخریب اجزای ساختاری پوست شود.

تعداد کلی سلول‌های پیر در بدن با افزایش سن رشد می‌کند، اما این تنها عاملی نیست که می‌تواند منجر به این تغییر شود. به عنوان مثال، طبق یک بررسی در سال ۲۰۲۱ که در مجله Ageing Research Review منتشر شده است، پیری می‌تواند توسط التهاب و آسیب DNA ایجاد شود. سرعتی که روند پیری باعث ایجاد چین و چروک می‌شود به عوامل دیگری مانند ساختار ژنتیکی ما بستگی دارد.

جیلمن می‌گوید: به عنوان مثال، افرادی که رنگ پوست روشن‌تری دارند، متوجه می‌شوند که پوستشان سریع‌تر از افرادی با پوست تیره‌تر پیر می‌شود. به این دلیل که همان ژن‌های دخیل در رنگ پوست نیز می‌توانند بر روند پیری پوست تأثیر بگذارند. بر اساس بررسی سال ۲۰۲۲ در ژورنال Scientific Sports، این تا حدی به دلیل ژن‌های مرتبط با رنگدانه محافظ پوست یعنی ملانین است، اما از طرف دیگر به دلیل ژن‌هایی است که از طریق مسیر‌های مستقل از ملانین به ایجاد چین و چروک کمک می‌کنند که البته هنوز کاملا مورد مطالعه قرار نگرفته است. 

جدای از ژنتیک، برخی از عواملی که در ایجاد چین و چروک نقش دارند در کنترل ما هستند. به عنوان مثال، قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید می‌تواند پیری پوست را تسریع کند، زیرا اشعه ماوراء بنفش خورشید باعث التهاب و آسیب DNA در سلول‌های پوست می‌شود. اشعه ماوراء بنفش می‌تواند نه تنها باعث ایجاد چین و چروک شود، بلکه باعث سرطان پوست نیز می‌شود، به همین دلیل است که ضد آفتاب برای پوست بسیار مهم است.

جیلمن خاطرنشان کرد: قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا و کشیدن سیگار نیز می‌تواند با ایجاد فشار اکسیداتیو، حالت عدم تعادل بین تولید سلول‌ها و حذف مولکول‌های مضر به نام رادیکال‌های آزاد، باعث ایجاد چین و چروک شود. رادیکال‌های آزاد محصولات جانبی تجزیه اکسیژن در بدن هستند. اگر با رادیکال‌های آزاد از طریق آنتی اکسیدان‌ها، چه آن‌هایی که در بدن تولید می‌شوند و چه بلعیده شوند، مقابله نشوند، این ذرات بسیار واکنش پذیر می‌توانند به اجزای ساختاری پوست آسیب برسانند. جیلمن گفت، بنابراین، رژیم غذایی غنی از غذا‌هایی که حاوی سطوح بالایی از آنتی اکسیدان‌ها هستند، مانند میوه‌ها و سبزیجات، ممکن است تا حدودی به کند کردن شکل گیری چین و چروک کمک کند.

با این حال، سوای از اینکه چه می‌خورید یا از چه لوازم آرایشی برای کند کردن روند پیری استفاده می‌کنید، در نهایت باید این را بدانید که چین و چروک خواهید داشت.