«خوابیدن» سموم مغز را دفع نمی‌کند!

یک مطالعه جدید با تصویربرداری از مغز موش‌ها نشان داده است که خواب ممکن است به دفع سموم و مواد زائد روزمره از مغز کمکی نکند و این چیزی است که دانشمندان علوم اعصاب را به چالش می‌کشد.

نیک فرانک عصب‌شناس کالج امپریال لندن (ICL) و سرپرست این مطالعه می‌گوید: این موضوع به قدری به عنوان یکی از دلایل کلیدی خواب ما مطرح شده است که ما در این مطالعه از مشاهده عکس آن در نتایج بسیار شگفت‌زده شدیم.

خواب اگرچه مرموز است، اما فواید بسیاری از تثبیت خاطرات گرفته تا بهبود سلامت روان دارد که نباید آنها را نادیده بگیریم.

اما تصور می‌شود که خواب با تجمع پروتئین‌های آمیلوئید در مغز افراد مبتلا به آلزایمر مرتبط است و به مغز کمک می‌کند مواد زائد روزانه را دفع کند.

دهه‌ها تحقیق همچنین خواب را با پاکسازی پروتئین و دفع بیماری آلزایمر مرتبط کرده است. در نتیجه، خواب به عنوان یک عامل خطر کلیدی برای آلزایمر که شایع‌ترین شکل زوال عقل است، ذکر شده است، اگرچه این رابطه پیچیده است، اما گفته می‌شود خواب ضعیف می‌تواند یک عامل کمک کننده به بیماری آلزایمر یا یکی از علائم آن باشد.

مطمئناً یک مطالعه حیوانی نمی‌تواند کوهی از تحقیقات مرتبط با خواب، تجمع پروتئین‌ها و بیماری‌های عصبی را از اعتبار ساقط کند، اما با توجه به این پیچیدگی‌ها ممکن است تحقیقات بیشتری را بطلبد.

محققان یک رنگ فلورسنت را به مغز موش‌ها تزریق و پخش شدن آن را مشاهده کردند و میزان پاکسازی را در زمانی که حیوانات بیدار، خواب و تحت بیهوشی بودند، اندازه گرفتند.

محققان در مقاله خود نوشتند: نتایج ما این ایده را به چالش می‌کشد که عملکرد اصلی خواب، پاکسازی سموم از مغز است.

فرانک می‌گوید: ما دریافتیم که میزان پاکسازی رنگ از مغز در حیواناتی که در خواب بودند یا تحت بیهوشی بودند به میزان قابل توجهی کاهش یافت.

تحقیقات قبلی نشان داده است که استفاده از رنگ‌های ردیاب روشی مناسب برای تخمین سرعت جریان پاکسازی مغز است. با این حال، در حالی که جریان عمده مایع ممکن است در طول خواب از طریق مغز افزایش یابد، این بدان معنا نیست که مغز مایعات را از مواد زائد پاک می‌کند. برخی یافته‌ها از این ایده حمایت می‌کنند، در حالی که برخی دیگر مانند نتایج این مطالعه جدید آن را به چالش می‌کشند.

علاوه بر این، اندازه مولکول‌های مایع می‌تواند بر سرعت حرکت آنها در مغز و اینکه از کدام کانال‌ها عبور کنند، تأثیر بگذارد. رنگ‌های فلورسنت مختلف مورد استفاده در این مطالعه وزن بسیار کمتری نسبت به توده‌های پروتئین‌های قابل انباشت در مغز داشتند که در بیماری آلزایمر، پارکینسون و سایر بیماری‌های عصبی انباشته می‌شوند.

نتایج این مطالعه قابل تامل است. مغز موش‌های خوابیده رنگ فلورسنت سبز را ۳۰ درصد کندتر از حیوانات بیدار پاک می‌کند و پاکسازی مغز در موش‌های بیهوش نیز تا ۵۰ درصد کندتر بود.

فرانک می‌گوید: ما هنوز نمی‌دانیم چه چیزی در مورد این حالت‌ها وجود دارد که حذف مولکول‌ها از مغز را کند می‌کند. گام بعدی در تحقیقات ما این است که تلاش کنیم تا بفهمیم چرا این اتفاق می‌افتد.

محققان می‌گویند این یافته‌ها از اهمیت خواب کم نمی‌کنند، چرا که مشخص شده که تا ۴۴ درصد از بیماران مبتلا به آلزایمر و ۹۰ درصد از بیماران مبتلا به زوال عقل یا بیماری پارکینسون دچار اختلالات خواب بوده یا هستند.

بیل ویزدن عصب شناس مولکولی کالج امپریال لندن و از نویسندگان این مطالعه می‌گوید: اختلال خواب یک علامت رایج است که در افراد مبتلا به زوال عقل تجربه می‌شود، با این حال ما هنوز نمی‌دانیم که آیا این یک پیامد یا یک عامل محرک در پیشرفت بیماری است.

این مطالعه در مجله Nature Neuroscience منتشر شده است.

منبع: ایسنا