پشت پرده موج تبلیغات واکسن گارداسیل چیست؟

گارداسیل (Gardasil) واکسنی است که برای پیشگیری انواع مشخصی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) به ویژه انواع ۶_۱۱_۱۶ و ۱۸ کاربرد دارد. ویروس HPV عامل ایجاد سرطان دهانه رحم و سرطان است. گفته می‌شود این واکسن از آلوده‌شدن فرد به ویروس پاپیلومای انسانی و در نتیجه ابتلا به سرطان دهانه رحم جلوگیری می‌کند. گارداسیل از همه انواع سرطان‌های دهانه رحم پیشگیری نمی‌کند و به عنوان درمان این نوع سرطان‌ها کاربرد ندارد.

دکتر فاطمه فیاض، پست دکترای روانشناسی سلامت از دانشگاه تهران و عضو هیأت علمی دانشگاه الزهرا (سلام الله علیها) تهران درخصوص ابهامات تزریق این واکسن و ضروری یا غیر ضروری بودن تزریق عمومی آن به نوجوانان توضیحاتی ارائه داده است. وی می‌گوید که همه می‌دانیم بخشی از افراد درگیر روابط پرخطر هستند، اما آنچه تفاوت در نگاه‌ها را ایجاد می‌کند، شیوه مواجهه با مسأله است. ما نیازمند یک نگاه ملی و مبتنی بر سیاست گذاری صحیح، اصولی و منطقی هستیم.

شاید برای بیماران یا مراجعین با رفتار‌های پرخطر آموزش‌های مستقیم در خصوص آگاه سازی از ویروس و راهکار‌های پیشگیری یا درمان کارایی داشته باشد، اما وقتی موضوع ملی می‌شود و ما با بخش زیادی از نوجوانان و جوانانی ارتباط داریم که غیر از ازدواج رابطه‌ای نداشته و نخواهند داشت، مسئله متفاوت است و ما نباید به همه گروه‌ها آموزش‌های اضافی، غیر ضرور و بعضا با پیامد‌های منفی ارائه دهیم. نمی‌توان گفت این روند به حدی می‌رسد که در ایران همه نوجوانان نیازمند به این واکسن می‌شوند. این با هیچ عقل سلیمی قابل دفاع نیست، آن هم در مورد ایران!

در خود آمریکا (با آن وضعی که اطلاع داریم) درصد بالایی از نوجوانان در طیف خویشتندار جنسی هستند و در این رابطه عامل مذهب نقشی اساسی است. در سیاست گذاری نباید از ترسِ چیزی، آسیب جدیدی ایجاد کنیم. مانند تجربه برخی از برنامه‌های پیشگیری از اعتیاد که با آموزش‌های اضافی بخشی از معتادان بعد از آموزش‌ها به جای یک ماده به چند ماده اعتیاد پیدا کردند.

به گفته وی، نکته دیگر در این خصوص این است که چرا ما باید تمام راهبرد‌های پیشگیری را در آموزش مستقیم، آن هم در مورد ویروس و در مورد فواید واکسن برای افراد پرخطر خلاصه کنیم؟ پیشگیری سطوحی دارد. با توجه به مبانی فرهنگی ما و البته مطالعات و شواهد پژوهشی، بهترین راه پیشگیری افزایش خویشتنداری جنسی است و این ممکن است.

فیاض می‌افزاید: بسیاری از همکاران با آموزش‌های صحیح در مدارس، نوجوانانِ در معرض خطر را به خویشتنداری پیش از ازدواج سوق داده اند. در واقع یکی از عوامل مهم، فعال کردن تقواست، ارتباط بهتر با خدا، ائمه، معنویت و رفتار‌های معنوی قدرتی عجیب دارند که مربوط به قصه‌ها نیست و همه شواهد آن را دیده ایم؛ بنابراین یکی از نقاط افتراق رویکرد‌ها در سیاست گذاری‌های ملی همینجاست. ما پیشگیری را دارای سطوحی می‌دانیم. ارتقای خویشتنداری در سطح ملی بسیار مفید و بی ضرر است.

عضو هیأت علمی دانشگاه الزهرا (سلام الله علیها) تهران توضیح می‌دهد دادن اطلاعات اضافی برای افرادی که نیاز به آن ندارند یا در معرض آن قرار ندارند، می‌تواند آسیب زا باشد. در دوران کرونا هم دیدیم که برخی افراد، چه کودکان و چه بزرگسالان، به دلیل مواجه شدن با اطلاعات اضافی، دچار وسواس‌های شدید شده بودند! البته که جنس موضوعات فرق دارد، ولی مهم این است که بدانیم بر اساس شواهد پژوهشی در برخی کشورها، در خصوص رابطه جنسی، اگر اطلاعات اضافی پیش از موعد به نوجوانان داده شود، جسارت و شجاعت شروع رابطه جنسی را در آن‌ها افزایش می‌دهد.

وی می‌گوید بنابراین چنین اقداماتی کاملا باید به صورت گزینشی و case selection اتفاق بیفتد و نباید به دلیل اینکه شاید ممکن است احتمالا درگیری در آینده وجود داشته باشد، بخش زیادی از نوجوانان خویشتندار ما اطلاعات اضافی و غیر لازم دریافت کنند و واکسن عمومی سازی شود. فیاض ادامه می‌دهد نکته بعد این است که جنس موضوعات با هم فرق دارد و نباید آنها را در سیاست گذاری شبیه به هم کرد و این بسیار خطرناک است. کاری که برخی در sexualeducation در سنین پایین در دستور کار خود قرار داده اند، بسیار خطرناک است، چون نفس موضوعات جنسی از مدل القائی است و مثلا کسی با دیدن یک صحنه، یک کامنت، یک آموزشی که مورد نیازش نیست (و البته در حالی که عقل و تقوا هم در او فعال نشده باشد) ممکن است میل جنسی اش فعال شده یا کنجکاوی او بیشتر شود و آن را پیگیری نماید. ولی مثلا در مورد موضوع هپاتیت چنین نیست. وی توضیح می‌دهد آموزش این موضوعات خیلی با هم متفاوت است و حتی کرونا با HPV خیلی متفاوت است... شناخت ماهیت مسئله، امر بسیار مهمی است که به نظر می‌آید در برخی از این گونه سیاستگذاری‌ها مورد غفلت واقع شده است.

منبع: فارس