زیسان: ماه گذشته گزارش شد که کارگران کرهشمالی که در چین کار میکنند پس از آنکه دریافتند حقوقشان پرداخت نمیشود و دستمزد آنها برای ساخت تسلیحات برای کشورشان استفاده خواهد شد سر به شورش برداشتند.
بهطور معمول هیچ خبری از اعتراضات و تظاهرات مردم کرهشمالی شنیده نمیشود، چون دولت این کشور شهروندان را بهطور کامل تحت کنترل دارد و هرگونه مخالفت عمومی مجازات اعدام به دنبال دارد.
گزارشهای اعتراضات و شورشها هرچند تائیدنشده، باعث نگرانی در مورد وضعیت دهها هزار کارگر کرهشمالی شده که خارج از این کشور برای رژیمی که مدام با کمبود نقدینگی روبهروست کار میکنند.
بیبیسی در گفتگو با یکی از کارگران پیشین کره شمالی در چین دریافته که این افراد در شرکتهای زیاندهی کار میکردهاند که دستمزد آنها را پرداخت نمیکرده است.
ما همچنین گزارشی از فردی که اکنون در زمینه فناوری اطلاعات کار میکند دریافت کردیم که میگوید «ما را مثل بردهها استثمار میکنند».
به گزارش یک دیپلمات سابق کرهشمالی که به منابعی در منطقه دسترسی دارد و ماه گذشته این اخبار را رسانهای کرده بود شورشها یازدهم ماه ژانویه در چندین کارخانه تولید پوشاک تحت مدیریت کرهشمالی در شمالشرقی چین رخ داد.
کو یونگ هوان که در حدود سال ۱۹۹۰ به کرهجنوبی گریخته میگوید که کارگران پس از آنکه دریافتند دستمزد پرداختنشده سالها کار آنها به بودجه آمادگی نظامی کرهشمالی اختصاص پیدا کرده است سر به شورش برداشتند.
کو یونگ هوان میگوید: «شورش خشونتآمیز بود و آنها چرخخیاطیها و وسایل آشپزخانه را شکستند. برخی حتی مسئولان کرهشمالی کارخانه را در اتاقها حبس و آنها را آزار و شکنجه کردند».
بیبیسی نمیتواند گفتههای آقای کو درباره اعتراضات را تائید کند، چون به منابع خبری مستقل دیگری دسترسی ندارد. این موضوع نه فقط در کرهشمالی فوقمحرمانه است بلکه کارخانههای این کشور در چین هم به شدت کنترل و مراقبت میشوند.
حدود ۱۰۰ هزار نفر از مردم کرهشمالی خارج از این کشور مشغول کارند و بیشتر آنها در کارخانهها و کارهای ساختمانی شمالشرقی چین کار میکنند که دولت کرهشمالی آنها را اداره میکند و از این طریق ارز خارجی ارزشمندی برای رژیم این کشور که تحت تحریمهای شدید جهانی قرار دارد، تأمین میشود. برآورد میشود که در فاصله سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۳ کرهشمالی ۷۴۰ میلیون دلار از این طریق به دست آورده است.
بیشتر دستمزد آنها به طور مستقیم در اختیار دولت کرهشمالی قرار میگیرد، اما کو یونگ هوان اطلاع پیدا کرده است که در دوران همهگیری کرونا دستمزد کارگران کارخانههای نساجی و بافندگی پرداخت نشده است و به آنها گفتهاند دستمزدشان پس از بازگشت به کرهشمالی پرداخت خواهد شد.
بهطور معمول کارگران سه سال خارج از کشور کار میکنند، اما با قوانین سفتوسخت و بستهشدن مرزهای کره شمالی در دوران کووید برخی از کارگران بیش از هفت سال است که خارج از کرهشمالی گیر افتادهاند.
آقای هوان میگوید که نارضایتیها از پاییز سال پیش شروع شد، زمانی که کرهشمالی محدودیتهای مرزی خود را کاهش داد و اجازه داد افراد به کشور بازگردند. برخی کارگران مجبور بودند به کشور بازگردند تا بتوانند دستمزد پرداختنشده خود را بگیرند، وقتی دریافتند که از دستمزد خبری نیست اعتراض کردند و شورشها شروع شد.
چو هان باوم، پژوهشگر ارشد مؤسسه وحدت ملی کره، مؤسسه پژوهشی با بودجه دولتی در کره جنوبی که مطالب خود را در چین هم منتشر میکند، روایت مشابهی از رویدادها گزارش کرده است. او معتقد است حدود ۲۵۰۰ نفر از کارگران از ۱۵ کارخانه در استان جیلین (در شمالشرقی چین) در این اعتراضات شرکت کردهاند که بزرگترین اعتراض در طول تاریخ کره شمالی محسوب میشود.
با اینکه اخبار این اعتراضات را نمیتوانیم به طور مستقل تائید کنیم، اما میدانیم که دهها هزار نفر از نیروی کار خارج از کشور کره شمالی امکان ورود به این کشور را ندارند و حداقل بخشی از دستمزد آنها پرداخت نشده و در اختیار دولت قرار دارد.
چو هان باوم میگوید: «بسیاری از این کارکنان بر اثر کار بدون پرداخت دستمزد خارج از کشور از لحاظ روحی و جسمی فرسوده و ناتوان شدهاند و میخواهند به خانههای خود بازگردند».
در گفتگو با یکی از اهالی کره شمالی که بین سالهای ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ در چین کار میکرده است جنبههای دیگری از موقعیت کارگران خارج از مرز کره شمالی برای بیبیسی روشن شده است.
«یونگ» که ما به ملاحظات امنیتی از نام حقیقی او استفاده نمیکنیم، میگوید از بهترین کارکنان یکی از سودآورترین شرکتهای کره شمالی بوده است. به این معنی که او کمابیش از «شرایط مطلوب» برخوردار بوده است.
با این حال یونگ فقط ۱۵٪ از کل حقوق خود را دریافت میکرده است و بقیه آن در اختیار مدیران قرار میگرفت و به مصرف پروژههای دولتی میرسید که این موضوع باعث دلسردی او از کار میشد. این مقدار از دستمزد یونگ حداقل ماهانه پرداخت میشد، اما او میگوید کارکنان شرکتهای کمبهرهتر به طور روزافزون از پرداخت دستمزد کارکنان خودداری میکنند.
او میگوید: «برخی از کارکنان در ماههای سرد سال در محل سکونت خود هیچ وسیله گرمازا ندارند و حق ندارند حتی برای خرید نیازهای روزانه مجتمع مسکونی خود را ترک کنند».
یونگ اجازه داشت هفتهای یک بار همراه با دیگران بیرون برود، اما در زمان همهگیری کووید همین آزادی مختصر هم از آنها سلب شد و به مدت یک سال بههیچ عنوان حق نداشت محل کار خود را ترک کند.
با وجود این محدودیتها فرصتهای شغلی خارج از کشور در میان مردم کره شمالی خواستاران فراوانی دارد، چون این مشاغل به طور معمول دستمزدی ۱۰ برابر دستمزد کار در داخل کشور پرداخت میکنند.
افرادی که درخواست کار خارج از کشور میدهند به دقت بررسی میشوند تا خود و خانواده آنها هیچ سابقه جرم یا محکومیت نداشته باشند. افراد منتخب کار خارج از کشور باید خانواده خود را در کره شمالی بگذارند تا از فرار احتمالی آنها جلوگیری شود.
از یکی از اهالی کره شمالی که به تازگی در چین مشغول کار بوده است ایمیلی دریافت کردیم که نشان میدهد میزان کنترل و نظارت بر کارکنان خارج از کشور در چهار سال اخیر افزایش پیدا کرده است.
این مرد که در زمینه فناوری اطلاعات در شمالشرقی چین فعالیت میکند و بیش از یک سال پیش با آقای کو تماس گرفته بود و آقای کو میگوید پس از اطلاع از ناآرامیها و اعتراضات دوباره با او تماس گرفته است.
پیشخدمتهایی از کره شمالی در رستورانی در چین
کو یونگ هوان به ما گفت که میتواند هویت این مرد را تائید کند، هرچند بیبیسی بنا به ضرورت ناشناس ماندن به دلایل امنیتی به طور مستقل نمیتواند حساب کاربری و هویت او را راستیآزمایی کند.
این برنامهنویس کامپیوتر نوشته است: «کره شمالی کارکنان بخش فناوری اطلاعات را مانند بردگان استثمار میکند، ما باید شش روز در هفته و روزی ۱۲ تا ۱۴ ساعت کار کنیم». او میگوید که کارکنان شبها باید همزمان با کاربران و مشتریان مستقر در اروپا و آمریکا کار کنند و این به معنای کمبود خواب مداوم است که باعث بیماریهای متعددی میشود.
وقتی تازه وارد کار شده بود ماهانه فقط ۱۵ تا ۲۰ درصد از دستمزد خود را دریافت میکرد، اما از سال ۲۰۲۰ این پرداختها قطع شد. او میگوید دستوری از سوی مقامات پیونگیانگ صادر شده بود که مسئولان باید شبها درهای اردوگاههای مسکونی را قفل کنند تا جلوی فرار کارکنان گرفته شود.
او در ایمیل خود با ذکر جزئیات توضیح داده است که چگونه مدیران افراد زیر دست خود را با سیلی زدن در برابر بقیه همکاران یا با کتک زدن شدید و بیرحمانه تحقیر میکنند و آزار میدهند.
او میگوید افراد موفق در کار برای پاداش به رستورانی در کره شمالی سفر میکردند و در آنجا میتوانستند یکی از پیشخدمتها را انتخاب کنند و شب را با او بگذرانند. بهترین نفر از کارکنان هر ماه پیش از همه حق انتخاب داشت. به نظر او این کار «سوءاستفاده از تمایلات جنسی مردان جوان در جهت ایجاد حس رقابت و سودآوری بیشتر است».
کو یونگ هوان که خود پیش از این خارج از کشور کار میکرده است تعریف میکند که چنین مواردی در شرکت آنها هم اتفاق میافتاد و میگوید در زمان کووید بیشتر هم شده بود، «چون کارکنان در داخل ساختمانها اسیر شده بود و بسیار تحت فشار و استرس بودند». او میگوید: «مردان تا دیروقت در رستوران میماندند و زنان تاوان آن را پس میدادند».
هانا سونگ مدیر مرکز اطلاعات حقوق بشر کره شمالی میگوید کارکنان خارج از کشور بهطور معمول شرایط دشواری را تحمل میکنند و تحت کنترل و نظارتهای شدیدی قرار دارند، چون میتوانند با خود مقداری پول به خانه بیاورند. او میگوید: «در دوران کووید که دولت مرزها را بسته بود بسیاری از آنها احساس سرگردانی میکردند».
هانا سونگ تائید میکند که از موارد عدم پرداخت دستمزدها و حقوق افراد حتی پیش از دوران همهگیری اطلاع دارد.
با وجود دلسردی و سرخوردگیهای آشکار در میان کارکنان به نظر میرسد دولت کره شمالی هیچ تمایلی به بازگرداندن آنها به کشور ندارد. در سال ۲۰۱۷ شورای امنیت سازمان ملل کره شمالی را از فرستادن کارکنان به خارج از کشور منع کرد و از همه کشورها خواست تا چنین کارکنانی را تا پایان سال ۲۰۱۹ به کره شمالی بازگردانند.
گمان بر این است که چین تمایلی ندارد که با پذیرش گروه تازهای از کارکنان این تحریمها را نقض کند. این موضوع کره شمالی را در برابر معضل پیچیدهای قرار میدهد، چگونه میتواند همزمان با جلوگیری از بازگشت کارکنان ناآرامیها و اعتراضات آتی را کنترل کند.
کو یونگ هوان میگوید پس از شروع اعتراضات دولت کره شمالی مقامات خود در چین را به کارخانهها فرستاد تا مقداری از حقوق معوقه و پرداختنشده کارگران را پرداخت کنند، اما هنوز میلیونها دلار دستمزد پرداختنشده باقی مانده است.
هرچند ممکن است گزارشها در مورد شورش گسترده بزرگنمایی شده باشد، اما تحلیلگران بیبیسی بر این نکته اتفاق نظر دارند اتفاقاتی در این بخش روی داده است.
سازمان اطلاعات کره جنوبی به بیبیسی میگوید: «چندین رویداد مختلف» اتفاق افتاده است که کارکنان برونمرزی کره شمالی درگیر آن بودهاند که بر اثر «شرایط نامناسب کاری» بوده و «اوضاع تحت کنترل است».
هانا سونگ میگوید: «به سختی میتوان تصور کرد که تظاهرات و اعتراض در مقیاس وسیع ناگهان به وجود آید. حتی اگر ذرهای تلاش برای برنامهریزی چنین اقدامی باشد پیش از هر اقدامی نیروهای امنیتی دولت کره شمالی از آن مطلع و آن را سرکوب میکنند».
پیتر وارد، کارشناس سیاسیاقتصادی کره شمالی در مؤسسه سجونگ در سئول میگوید به سختی میتوان اعتبار گزارشها را تائید کرد، چون هیچ اطلاعرسانی مستقیم و موثق دیگری وجود ندارد، اما با توجه به وضعیت کارکنان برونمرزی کره شمالی چنین اعتراضات و شورشهایی «کاملاً پیشبینیپذیر» است.
حتی با وجود چنین رویدادهایی دکتر پیتر وارد باور ندارد که این اعتراضات چالش مستقیمی برای رژیم کره شمالی ایجاد کند.
او میگوید: «به نظر میرسد این مشکل کاری و صنفی است و این افراد قصد سرنگونی دولت را ندارند». در مقابل او اشاره میکند که این ماجرا ثابت میکند «دولت کره شمالی به شدت با کمبود مالی روبهروست تا حدی که اکنون حتی از جیب کارکنان خودش هم میدزدد».
دکتر پیتر وارد اضافه میکند که کره شمالی باید به این موضوع رسیدگی کند، چون باعث بروز تنشهایی با کشور چین خواهد شد. چین خواهان آشوب و اعتراض در خاک خود نیست و ممکن است در پی توقف چنین توافقهایی با کره شمالی برآید.